Υγροτοποι
Υγρότοποι είναι φυσικές ή τεχνητές περιοχές αποτελούμενες από έλη με ποώδη βλάστηση, από μη αποκλειστικώς ομβροδίαιτα έλη με τυρφώδες υπόστρωμα, από τυρφώδεις γαίες ή από νερό. Οι περιοχές αυτές είναι μόνιμα ή προσωρινά κατακλυζόμενες από νερό το οποίο είναι στάσιμο ή τρεχούμενο, γλυκό, υφάλμυρο ή αλμυρό και περιλαμβάνουν επίσης εκείνες που καλύπτονται από θαλασσινό νερό το βάθος του οποίου κατά τη ρηχία δεν υπερβαίνει τα έξι μέτρα. Oυσιώδη γνωρίσματα της μεταβατικής ζώνης που παρεμβάλλεται μεταξύ των μόνιμα κατακλυσμένων και των καθαρά χερσαίων περιοχών είναι η παρουσία υδροχαρούς βλάστησης και η ύπαρξη υδρομορφικών εδαφών, δηλαδή εδαφών που ανέπτυξαν ειδικά γνωρίσματα ως αποτέλεσμα της υψηλής υπόγειας στάθμης νερού.
Οι υγρότοποι, όσοι δεν έχουν εντελώς υποβαθμισθεί από τον Άνθρωπο, σφύζουν από ζωή. Ιδιαίτερα θαυμαστή είναι η πληθώρα υδρόβιων πουλιών που βρίσκουν εκεί χώρους για αναπαραγωγή, φώλιασμα, τροφή και ξεκούραση. Πολλά από τα είδη είναι μεταναστευτικά και προστατεύονται άμεσα ή έμμεσα από Διεθνείς Συμβάσεις (π.χ. Ραμσάρ, Βέρνης, Ρίο) και Κοινοτικές Οδηγίες (π.χ.79/409/ΕΟΚ για τα άγρια πουλιά). Eπίσης, πολλοί υγρότοποι προστατεύονται από την εθνική νομοθεσία, τη Σύμβαση Ραμσάρ και περιλαμβάνονται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Η προστασία και διατήρηση των ελληνικών υγροτόπων ως απειλούμενων οικοσυστημάτων, νησίδων βιοποικιλότητας και ασπίδων στην αλλαγή του κλίματος, προωθείται στο πλαίσιο ευρωπαϊκών και διεθνών δεσμεύσεων, καθώς και στρατηγικών και πολιτικών της χώρας για τη φύση, τα ύδατα, τον μετριασμό και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
Ο Σκοπος μας
Ο Δικτυακός Τόπος για τους Υγροτόπους της Ελλάδας σχεδιάσθηκε για να διευκολύνει την πρόσβαση σε έγκυρα επιστημονικά στοιχεία για τους υγροτόπους. Περιλαμβάνει απογραφικά δεδομένα, παρουσιάζει τη χαρτογραφική αποτύπωση των ορίων τους, συγκεντρώνει χρήσιμες πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό, με σκοπό να αποτελέσει μία σημαντική πηγή άντλησης δεδομένων για αρμόδιες υπηρεσίες, ερευνητικά ιδρύματα, περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά και όχημα για την ευρεία μεταφορά της γνώσης της σχετικής με τα υγροτοπικά οικοσυστήματα και τις πολύπλευρες αξίες τους για τον άνθρωπο και τη φύση. Η δημιουργία του επιχειρεί να συμβάλλει στην προσπάθεια αναχαίτισης και αντιστροφής της υποβάθμισης και απώλειας των ελληνικών υγροτόπων και της βιοποικιλότητας, μέσα από τη βελτίωση της γνώσης, την εκτίμηση των αλλαγών στα οικοσυστήματα, την παροχή συμβουλών σε κρατικές υπηρεσίες, την προώθηση της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης σε θέματα αειφορικής διαχείρισης των υγροτόπων και των λεκανών απορροής τους, την τεκμηρίωση και προώθηση πολιτικών και μέτρων για την αποτροπή της υποβάθμισής τους, την επίσπευση της θεσμικής προστασίας αυτών που βρίσκονται εκτός προστατευόμενων περιοχών με εφαρμογή του νόμου 3937/2011 περί βιοποικιλότητας (άρθρα 13 και 20), αλλά και την ευαισθητοποίηση κοινού για την ανάγκη προστασίας τους.
Τυποι Υγροτοπων
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι ταξινόμησης των υγροτόπων σε τύπους, π.χ. ανάλογα με τη ρέουσα ή στάσιμη φύση των νερών, την αλατότητα του νερού, τη γειτνίασή τους με θάλασσα, το υπόστρωμά τους, με το αν είναι φυσικοί ή τεχνητοί κλπ.
Δελτα
Δέλτα ονομάζονται οι εκτάσεις που σχηματίζονται από τα στερεά υλικά που μεταφέρουν οι ποταμοί και τα εναποθέτουν στις εκβολές τους όταν υπάρχει ευνοϊκός συνδυασμός παραγόντων που σχετίζονται με τα γνωρίσματα του ποταμού, της λεκάνης απορροής του και της θαλάσσιας ακτής, καθώς και με τις βροχοπτώσεις κ.λπ. Οι δελταϊκές υγροτοπικές περιοχές περικλείουν μωσαϊκό από επιμέρους τύπους υγροτόπων. Στο ηπειρωτικό τμήμα της χώρας το ΕΚΒΥ έχει χαρτογραφήσει 12 Δέλτα που καταλαμβάνουν έκταση ~492.000 στρέμματα.
Ελη
Τα έλη διακρίνονται ανάλογα με τη θέση τους, σε εσωτερικά και παράκτια. Τα Εσωτερικά Έλη χαρακτηρίζονται από αβαθείς υδατοσυλλογές γλυκού νερού, με μόνιμη ή περιοδική κατάκλυση και βλάστηση που αναπτύσσεται σε πυθμένα με ανόργανα υλικά. Περιλαμβάνουν, επίσης, έλη σε τυρφώδη πυθμένα, αποκλειστικώς ή μη ομβροδίαιτα. Τα Παράκτια Έλη αναπτύσσονται μεταξύ της θάλασσας και της χέρσου, σε ιλυώδεις και αμμώδεις επίπεδες εκτάσεις ή ελάχιστα ανυψωμένες από την επιφάνεια της θάλασσας και η αλατότητα των νερών μπορεί το καλοκαίρι να υπερβαίνει εκείνη του νερού της θάλασσας. Στο ηπειρωτικό τμήμα της χώρας το ΕΚΒΥ έχει χαρτογραφήσει 211 Εσωτερικά Έλη συνολικής έκτασης ~45.000 στρέμματα, και 109 Παράκτια Έλη συνολικής έκτασης ~72.000 στρέμματα (εξαιρουμένων αυτών που περιλαμβάνονται στα Δέλτα, στις Εκβολές, και στις Λιμνοθάλασσες).
Λιμνες
Οι περισσότερες φυσικές λίμνες είναι γλυκού νερού, ωστόσο υπάρχουν και λίμνες με αλμυρό ή υφάλμυρο νερό (π.χ. Πικρολίμνη), όταν το υπόστρωμά τους περιέχει πολλά διαλυτά άλατα ή όταν δέχονται εισροές αλμυρού νερού. Οι λίμνες ήταν πάντα τόποι αγαπητοί εξαιτίας της υψηλής οικονομικής σημασίας τους: αλιεύματα, πόσιμο και αρδευτικό νερό, ηπιότερο κλίμα. Οι λίμνες θεωρούνται ότι έχουν πεπερασμένη διάρκεια ζωής ακόμη και όταν μένουν ελεύθερες από κάθε ανθρώπινη κακομεταχείριση. Στο ηπειρωτικό τμήμα της χώρας το ΕΚΒΥ έχει χαρτογραφήσει 43 Λίμνες συνολικής έκτασης ~645.700 στρέμματα και επίσης 116 Μικρές Λίμνες (από 80 στρέμματα και κάτω) συνολικής έκτασης ~3.000 στρέμματα.
Λιμνοθαλασσες
Λιμνοθάλασσες είναι παράκτιες εκτάσεις ρηχών νερών, ποικίλης αλατότητας και βάθους νερού, που μπορεί να επικοινωνούν με τη θάλασσα με μία ή περισσότερες, σχετικά στενές διόδους. Η αλατότητα μπορεί να ποικίλει από πολύ χαμηλή (υφάλμυρη) έως πολύ υψηλή (υπερύαλη) και εξαρτάται από τη βροχόπτωση, την εξάτμιση και την εισροή θαλασσινού ή γλυκού νερού από καταιγίδες ή κατάκλυση από τις πλημμύρες, από τη θάλασσα τον χειμώνα. Στο ηπειρωτικό τμήμα της χώρας το ΕΚΒΥ έχει χαρτογραφήσει 73 Λιμνοθάλασσες συνολικής έκτασης ~500.000 στρέμματα.
Πηγες
Πηγές καλούνται οι τοποθεσίες από τις οποίες συμβαίνει ελεύθερη εκροή υπόγειου νερού. Στην οικολογία των υγροτόπων με τον όρο πηγή υποδηλώνεται όχι απλώς ο τόπος από όπου αναβλύζει νερό αλλά όλο το υγροτοπικό οικοσύστημα, του οποίου η δημιουργία και η διατήρηση οφείλεται σε αυτό το αναβλύζον, το πηγαίο νερό. Στη χαρτογράφηση του ΕΚΒΥ οι υγρότοποι των πηγών έχουν περιληφθεί στα εσωτερικά έλη.
Εκβολες
Οι Εκβολές συνιστούν το χαμηλότερο και πιο διαπλατυσμένο τμήμα της κοίτης των ποταμών και των ρεμάτων. Κύριο γνώρισμα, υπεύθυνο για την ιδιαιτερότητα των εκβολικών οικοσυστημάτων, είναι η ανάμειξη γλυκού και θαλασσινού νερού στον χώρο και στον χρόνο, η οποία επηρεάζεται από παράγοντες, όπως η ροή του ποταμού, ο πυθμένας και το σχήμα της εκβολής, η εξάτμιση, ο άνεμος. Στο ηπειρωτικό τμήμα της χώρας το ΕΚΒΥ έχει χαρτογραφήσει 208 Εκβολές συνολικής έκτασης ~85.000 στρέμματα.
Ποταμοι
Ποταμός είναι μια επιμήκης υδατοσυλλογή με τρεχούμενο νερό, το οποίο ρέει προς τα κατάντη με τη βαρύτητα. Οι όροι ποταμός και ρυάκι δεν είναι σαφώς διαχωρισμένοι, διότι σε περιοχές με λίγες βροχοπτώσεις ο όρος ποταμός αποδίδεται και σε ρέουσες υδατοσυλλογές με στενή κοίτη και μικρή παροχή. Το νερό των ποταμών προέρχεται κυρίως απευθείας από τα ατμοσφαιρικά κατακρημνίσματα και από την επιφανειακή απορροή. Υπάρχουν περιπτώσεις τροφοδοσίας ποταμών και με υπόγεια νερά ή με νερό λιμνών. Οι μεγαλύτεροι σε μήκος (>80 χλμ) ποταμοί στη χώρα είναι οι: Αλιάκμονας, Αχελώος, Πηνειός Θεσσαλίας, Έβρος, Νέστος, Στρυμόνας, Καλαμάς, Αλφειός, Άραχθος, Ευρώτας.
Τεχνητες λιμνες
Οι Τεχνητές Λίμνες δημιουργούνται για να αποταμιεύσουν νερό ποταμών, ρυακιών ή και χειμάρρων για ύδρευση, άρδευση, παραγωγή ενέργειας, αντιπλημμυρική προστασία ή συνδυασμό αυτών. Οι τεχνητές λίμνες είναι η σπουδαιότερη κατηγορία τεχνητών υγροτόπων της Ελλάδας, λόγω αριθμού, έκτασης, αλλά και αξιών που έχουν αποκτήσει όπως όπως βιολογική, αλιευτική, αξία αναψυχής. Στο ηπειρωτικό τμήμα της χώρας το ΕΚΒΥ έχει χαρτογραφήσει 62 Τεχνητές Λίμνες συνολικής έκτασης ~458.400 στρεμμάτα, και επίσης 533 Τεχνητά Λιμνία (από 80 στρέμματα και κάτω) συνολικής έκτασης ~11.000 στρέμματα.